19/05/2010
Γράφουν οι: Βασίλειος Μακρόπουλος, Καθηγητής , Τομέας Επαγγελματικής & Βιομηχανικής Υγιεινής, Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας (Ε.Σ.Δ.Υ.), Ευθύμιος Θανασιάς MD, Ειδικευόμενος Ιατρός Εργασίας Πανεπιστημιακού Γ.Ν. Λάρισας, Υποψήφιος Διδάκτωρ στην Ιατρική Σχολή Λάρισας, (Ε.Σ.Δ.Υ.), Ιωάννης Πολυχρονάκης MD MSc, Ειδικευόμενος Ιατρός Εργασίας Γ.Ν.Α. «Ευαγγελισμός», Υποψήφιος Διδάκτωρ στην Ιατρική Σχολή Αθηνών, (Ε.Σ.Δ.Υ.)
Μετά την είσοδο της χώρας μας στην περιπέτεια της εμπλοκής Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Ευρωπαϊκής Επιτροπής και Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για την αποφυγή χρεωκοπίας, το επόμενο μεγάλο shock που υπέστη η Ελληνική κοινωνία προήλθε από τις ριζοσπαστικές μεταβολές που εισήγαγε η κυβέρνηση στο ασφαλιστικό σύστημα.
Ίσως για κάποιους αυτή η μεταρρύθμιση που συντελέστηκε σε πιεστικά μικρό διάστημα υπό την απειλή της οικονομικής κατάρρευσης του συστήματος και χωρίς την πολυτέλεια χρόνου για την εξασφάλιση της κοινωνικής συναίνεσης να αποτέλεσε πολιτική έκπληξη. Δεν ισχύει όμως το ίδιο για τους Ευρωπαίους μας εταίρους, αλλά και όσους εξ ημών γνώριζαν ότι η εκρηκτική διόγκωση του δημογραφικού προβλήματος κατά το τέλος του 20ου αιώνα στη χώρα μας αποτέλεσε το «χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου» για ένα σύστημα κοινωνικής ασφάλισης που πάσχει από τις συνέπειες δεκαετιών κακοδιαχείρισης και λανθασμένων επιλογών.
Αυτό όμως που διερωτάται κανείς σήμερα υπό το δέος των επιτελούμενων αλλαγών που ανατρέπουν ριζικά το σκηνικό της εργασιακής ασφάλισης στην Ελλάδα, είναι το εάν η υιοθέτηση μιας τόσο ευρείας δέσμης μέτρων, επέτρεψε την μελέτη των επιπτώσεων που η ταχεία μεταβολή της σύνθεσης του εργατικού δυναμικού θα επιφέρει στον τομέα της Υγείας & Ασφάλειας στην Εργασία.
Είναι δεδομένο ότι η ασφαλιστική μεταρρύθμιση που εισάγεται με τα νέα μέτρα της κυβέρνησης αποτελεί μείωση των κεκτημένων που επιτεύχθηκαν μέσα από τις κοινωνικές διεκδικήσεις του περασμένου αιώνα. Με δεδομένες όμως αυτές τις απώλειες και κάτω από συνθήκες «οικονομικού πολέμου», είναι απαραίτητο να λάβουμε τουλάχιστο σαν κοινωνία όλα τα απαραίτητα μέτρα που θα αποτρέψουν την επιστροφή των συνθηκών που αφορούν την υγεία & ασφάλειας σε έναν εργασιακό «μεσαίωνα».
Δεν αμφιβάλει κανείς για το γεγονός ότι οι εργαζόμενοι της ηλικιακής ομάδας άνω των 55 που ως σήμερα στη χώρα μας θεωρείτο ότι βρίσκονταν υπό καθεστώς εργασιακού παροπλισμού ή συνταξιοδότησης μπορούν να συνεισφέρουν ενεργά κατά τα επόμενα έτη για τη στήριξη της εθνικής οικονομίας. Για να συμβεί όμως αυτό με ορθολογικό και ωφέλιμο για την κοινωνία τρόπο απαιτείται μια περισσότερο εξειδικευμένη προσέγγιση στην αξιολόγηση των επαγγελματικών κινδύνων αλλά και των δυνατοτήτων που συνεπάγεται η μεγαλύτερη ηλικία, και κατά συνέπεια είναι ιδιαίτερα σημαντική η γνώση των προβλημάτων υγείας, αλλά και των προβλημάτων που μπορεί να προκύψουν από αυτά στον εργασιακό χώρο.
Οι παθήσεις του μυοσκελετικού που σχετίζονται με την εργασία είναι το πιο συχνό αίτιο αναπηρίας μεταξύ των εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας. Τέτοιες είναι οι βλάβες των μυών, των συνδέσμων, των τενόντων, των αρθρώσεων και των οστών. Πιο συχνά επηρεάζεται η πλάτη, ο αυχένας, η οσφυϊκή χώρα και τα άνω άκρα. Οι παράγοντες κινδύνου που περιλαμβάνονται είναι τα βαριά φορτία, η κακή στάση σώματος κατά την εργασία, οι επαναλαμβανόμενες κινήσεις, η χρήση εργαλείων με δονήσεις και οι μικρές περίοδοι ανάπαυσης. Τα προβλήματα υγείας κυμαίνονται από μικρούς πόνους έως σοβαρότερες ιατρικές καταστάσεις οι οποίες απαιτούν άδεια από την εργασία και ιατρική περίθαλψη με μεγάλο κόστος για τα ασφαλιστικά ταμεία.
Ο λόγος που οι ηλικιωμένοι εργαζόμενοι κινδυνεύουν περισσότερο είναι ότι η διαδικασία της γήρανσης μειώνει την μυϊκή τους δύναμη και αντίστοιχα το εύρος της κίνησης των αρθρώσεων τους. Από την άλλη όμως θα πρέπει να τονιστεί ότι το πλεονέκτημα της ηλικίας είναι η σαφώς μεγαλύτερη εργασιακή εμπειρία που είναι μείζονος σημασίας προστατευτικός παράγοντας καθώς οι εργαζόμενοι χρησιμοποιούν την εμπειρία τους για να ελαχιστοποιούν την έκθεσή τους σε βαρύτερα φορτία και γενικότερα σε κινδύνους. Δεν έχουν διαπιστωθεί διαφορές στη μνήμη και στην ικανότητα επίλυσης προβλημάτων σε σχέση με τους νεότερους εργαζόμενους.
Ένας άλλος παράγοντας που πρέπει να εξετασθεί είναι η κακώς οργανωμένη σε βάρδιες εργασία και οι υπερβολικές ώρες απασχόλησης. Οι εργαζόμενοι μεγαλύτερης ηλικίας μπορεί να είναι λιγότερο ικανοί να ρυθμίσουν τις συνήθειες ύπνου τους. Οι ηλικιωμένοι εργαζόμενοι που εργάζονται βάρδιες ή τη νύχτα μπορεί να έχουν ανάγκη μεγαλύτερου χρόνου ξεκούρασης ανάμεσα στις βάρδιες.
Μελέτες δείχνουν ότι αν και οι ηλικιωμένοι εργαζόμενοι έχουν γενικά λιγότερα ατυχήματα, οι τραυματισμοί τους είναι συχνά πιο σοβαροί και απαιτούν μεγαλύτερο χρόνο ανάρρωσης. Οι πτώσεις φαίνεται ότι είναι η σημαντικότερη αιτία ατυχημάτων και οφείλονται στην κακή ισορροπία, στο βραδύτερο χρόνο αντίδρασης, τα προβλήματα όρασης και τον εφησυχασμό. Παράλληλα μπορεί να συνυπάρχουν καταρράκτης και παθήσεις του αμφιβληστροειδούς. Αυτές οι παθήσεις επηρεάζουν την οπτική οξύτητα και αυξάνουν τον κίνδυνο ατυχημάτων.
Οι εργαζόμενοι μεγαλύτερης ηλικίας συχνά έχουν προβλήματα ακοής, καθώς δεν είναι σε θέση να ακούν υψηλότερες συχνότητες, πράγμα που μπορεί να οδηγήσει σε αδυναμία αντίληψης κάποιου κινδύνου που πλησιάζει ή ενός συναγερμού. Επιπλέον είναι λιγότερο ικανοί να διατηρήσουν την εσωτερική θερμοκρασία του σώματός τους και να προσαρμοστούν στις θερμοκρασιακές μεταβολές οι οποίες μπορεί να είναι σημαντικές ιδιαίτερα σε άτομα που κάνουν έντονη χειρονακτική εργασία. Τα καρδιαγγειακά νοσήματα, και ο σακχαρώδης διαβήτης είναι επίσης αρκετά αυξημένα στις μεγαλύτερες ηλικίες και αποτελούν περιοριστικούς παράγοντες στο είδος των εργασιών που μπορεί να φέρει σε πέρας με ασφάλεια κάποιος ηλικιωμένος εργαζόμενος. Οι παράγοντες αυτοί θα πρέπει προσεκτικά να αξιολογηθούν από το ιατρό εργασίας της επιχείρησης προκειμένου να επιλεγεί η κατάλληλη θέση εργασίας για κάποιον που έχει αυτά τα προβλήματα υγείας.
Ιδιαίτερη αναφορά θα πρέπει να γίνει επίσης και στο ψυχολογικό στρες, και την κατάθλιψη που είναι αρκετά συχνά στις μεγαλύτερες ηλικίες και ενδεχομένως να αποτελέσουν επιβαρυντικό παράγοντα στην πρόκληση ενός εργατικού ατυχήματος, ιδιαίτερα στις σημερινές συνθήκες ανασφάλειας λόγω του κινδύνου απόλυσης από την εργασία τους.
Συνεπώς είναι πολύ σημαντική η λήψη μέτρων Υγείας και Ασφάλειας στην εργασία, ιδιαίτερα όταν περιλαμβάνονται άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Οι συνθήκες εργασίας θα πρέπει να προσαρμοστούν και να γίνουν φιλικότερες προς αυτούς μέσω εργονομικών παρεμβάσεων, αγωγής υγείας, κατάρτισης στις νέες τεχνολογίες, ανασχεδιασμού των θέσεων εργασίας και προγραμμάτων πρόληψης και προαγωγής της υγείας. Το μεγάλο οικονομικό ‘’στοίχημα’’ που καλείται να κερδίσει η Ελλάδα είναι αδύνατο να κερδηθεί αδιαφορώντας για την υγεία και την ασφάλεια του εργατικού της δυναμικού κάθε ηλικιακής ομάδας.
Πηγή: HealthView.gr
